Yeni Kitabı “Kul”, 1 Mart’ta vitrinlerde yer alan Seray Şahiner, bu kitabı için ilk imza günü ve kitap sohbetini Gaziantep’de gerçekleştirmeye karar verince, kitabı satın almak ve sohbete yetiştirmek için okumak farz olmuştu.
Bu kitabı edinene kadar, aynı hafta içinde Seray Şahiner’in “Hanımların Dikkatine” kitabını ve beraberinde Ot Dergisindeki bazı yazılarını da okudum. Kısacası içinde bulunduğum haftanın Seray Şahiner Haftası’na dönüştüğünü söylemek mümkün.
“Kul”, tek bir karakter üzerine yoğunlaşan ve bir Seray Şahiner geleneği olarak bu karakterin kadın olduğu bir kitap. Can Yayınları kitabın arka kapağında kitabı roman olarak değerlendirse de, hikâye ile roman arasındaki çizgide gidip gelen bir eser “Kul”. Bir diğer Seray Şahiner geleneği olarak hikâye Samatya’da geçiyor.
Kadınların çıkmaz sokaklarını işleyen Seray Şahiner, tek yöne kapalı olan bir çıkmaz sokağın da ötesine geçip, hiçbir çıkışı olmayan bir boşluğa düşen bir kadını hikâye etmiş. Koca bir dünyada, kendi boşluğunun içinde çırpınan, kocası tarafından terk edilmiş kadınla beraber, biz okurlar da çırpınırken buluyoruz kendimizi.
Mizahı, gözyaşının parıltısı olarak kullanan Seray Şahiner, bu eserinde de, hüzünlenirken, dudak uçlarını gülümseten dilini tüm hikâyeye yaymış. Apartman temizlikçisi Mercan’ın, medyadan topluma salınan rüzgârlara kapılıp, kendi ayakları üzerinden duran kadın olmak için, bir yanıyla komik ama esasen trajik girişimlerini izlerken, ardından medyanın bu sahte rüzgârından daha güçlü olan, inancın derin akıntılara kapılışını gözlemliyoruz. Onunla beraber cami, kilise ve cemevlerini geziyoruz.
Seray Şahiner’in “Hanımların Dikkatine” kitabında, bu ülkenin eğitimli kadınlarının çıkmaz sokaklarını ve ilişkilerini erkeklerin belirlediği kurallar içinde oynama hallerini gözlemlemiştim. “Kul” da ise, kuralı belirleyen erkeğin denklemden çekildiği anda, kadının kaderinin çok da değişmeğini fark ediyoruz. Bu noktada kadının toplumsal sorunlarını çözümlemek için erkeklerle mi hesaplaşmalı, yoksa ilk olarak kendisi ile mi sorusu zihnimde yeşerdi.
Elbette, “Kul”daki kadın karakterin, toplumsal düzendeki en dipteki kadınlardan birisi olması, erkeksiz bir düzende de kendi özgürlüğünü kuramamasına ve kocasına yeniden sahip olmaktan başka bir hayal kuramamasına neden oluyor. Ancak “Hanımların Dikkatine” kitabında da eğitimli kadınların, son sahnede, erkeklere karşı özgürleşme hayallerinin bir telefon mesajı sesi ile nasıl tarumar olduğunu görmüştüm.
Seray Şahiner, erkekler karşısında dik durabilen değil, fazla bağımlı ve ipleri kaptırmış kadın tiplerini eserlerine konu edinmeyi seviyor. Bunu bir toplumsal sorun olarak algılayıp, bu soruna parmak basmak istemesi elbette doğal ve takdir edilesi bir durum. Ama açıkçası, bu soruna ve tespite eşlik eden, çözüm üreten veya çıkış yolu öneren karakterlere de eserlerinde yer vermesini isterdim. O zaman bu eserler fazla mı öğretici, didaktik ve eklektik eserler olurdu ve yazarımız bu çekincelerle, gerçeğin hüznünün ve acısının doğasını bozmak istemedi, bilemiyorum. Ama Seray Şahiner’in kitaplarını okuduğumda, kadınlar adına çıkış yolu bulamadığım, hüzünlü ve karamsar kitaplar okuduğumu söyleyebilirim.
Eserlerde bu dokuyu bozan şey ise Şahiner’in mizahi dili. En acı durumun içinden bile insanı gülümseten bir nokta yakalayabiliyor. Elbette okur olarak, o mizahi dokunuşa bizim güldüğümüzü ama o mizahın karakterin hüzünlü durumunu değiştirmediğini fark edip, tekrar hikâyenin karamsarlığının içine gömülüyoruz.
Şahiner’in eserlerinde, yaşanan mekânların gündemi olan kentsel dönüşüm gelişmeleri, mekânın geleneksel dokusunun yıkılıp, yeni bir sosyal doku oluşması da ciddi bir fon oluşturuyor. Bunun, toplumun gelir seviyesi adına, en dezavantajlı gruplarının üzerinde yarattığı baskı da, özellikle “Kul” kitabında açıkca hissediliyor.
“Kul”un Seray Şahiner’in yazarlığı adına önemli bir aşama olduğunu düşündüm. Hikâyeden romana giden yolda önemli bir gelişme bence. Ustalık eserlerine yaklaşan bir yol güzergâhı üzerindeki bir eser.
Görsel 1; http://www.ayidergi.com/wp-content/uploads/2017/03/image-11.jpeg
Görsel 2; http://kalemkahveklavye.com/wp-content/uploads/2017/03/kul-1200×1870.jpg
Görsel 3; https://cdn.1000kitap.com/resimler/yazar_resimler/1430_0429.jpg
