Beslenme; yaşamın her döneminde, bütün bireyler için oldukça önemlidir. Günümüzde neredeyse her hastalık beslenmeyle ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle tüm bireylerin sağlıklı olmak adına yeterli ve dengeli beslenmesi gerekmektedir. Yeterli ve dengeli beslenme; vücudun büyüyüp gelişebilmesi ve yaşamın sağlıklı şekilde sürdürülebilmesi için gerekli olan tüm besin öğelerinin yeterli miktarda alınması demektir.
Bu yazımda ek hastalığı bulunmayan sağlıklı insanlar için yeterli ve dengeli beslenmenin genel prensiplerinden bahsedeceğim. Herhangi bir hastalığı olan ya da ağır işte çalışan kişiler, bu prensiplerden muaftır. Onlar, kendi doktorlarının ve diyetisyenlerinin önerileri doğrultusunda beslenmelidirler.
Yeterli ve dengeli beslenmenin genel prensipleri şunlardır:
-Üç ana ve üç ara öğün olmak üzere her gün altı öğün yenilmelidir.
-Gün içerisinde her besin grubundaki besinlerden tüketmeye özen gösterilmelidir.*
(*Temel olarak dört grup besin vardır. Bunlar: 1-Süt ve süt ürünleri, 2-Et, yumurta ve kuru baklagiller, 3- Tahıllar, 4-Sebzeler ve meyveler.)
-Günde kadınlar iki litre ve erkekler iki buçuk litre su tüketmelidir.
-Her gün beş porsiyon taze sebze meyve tüketilmelidir.*
(*Her sebzenin ve her meyvenin porsiyon hesabı farklıdır. Mesela; iki adet mandalina, üç dört kayısı, bir elma, bir armut, bir portakal, bir şeftali, yarım muz, yarım greyfurt, altı çilek, on kiraz, on iki üzüm bir porsiyondur. Yarım küçük kase doğranmış sebze, bir büyük havuç, bir domates, bir mısır, bir patates, bir biber, bir salatalık da bir porsiyondur.)
-Günde iki porsiyon kalsiyum tüketilmelidir.*
(*Bir su bardağı süt ya da yoğurt ile iki kibrit kutusu beyaz peynir; toplam bir porsiyondur.)
-Et, yumurta ve kuru baklagil grubundan günde iki porsiyon alınmalıdır.*
(*Et, tavuk ve balık için iki ızgara köfte büyüklüğü ve kuru baklagiller için bir çay bardağı dolusu bir porsiyondur. İki yumurta iki-üç ızgara köfteye eş değerdir.)
-Derisiz tavuk, derisiz hindi ve balık gibi beyaz etler, kırmızı ete kıyasla daha sık tercih edilmelidir.
-Ek bir sağlık problemi olmayan ve doktor tarafından aksi önerilmeyen herkes, gün aşırı bir adet yumurta yiyebilir.
-Haftada iki gün balık yenilmelidir.
-Tam tahıllı ürünler günde altı porsiyon tüketilebilir.*
(*Bir dilim bir santimetre kalınlığında kesilmiş ekmek ya da bir yemek kaşığı pilav ya da bir kepçe unlu çorba bir porsiyondur. )
-Asitli içecekler ile çikolata, şeker, cips gibi atıştırmalıkların tüketimi; hem ağız ve diş sağlığı açısından hem de yüksek kalori barındırmaları nedeniyle sınırlandırılmalıdır.
-Fast food tarzı hamburger, pizza, patates kızartması gibi yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
-Sigara içilmemelidir.
-Alkol kullanımı sınırlandırılmalıdır.*
(*Her gün kadınlar 1 kadeh ve erkekler 2 kadeh kırmızı şaraptan fazlasını tüketmemelidir.)
-Günlük tuz alımı sınırlandırılmalıdır.*
(*Ortalama silme olarak bir çay kaşığından fazla tuz tüketilmemelidir.)
-Besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi sırasında hijyen kurallarına uyulmalıdır.
-Besinlerin pişirilmesi sırasında suda haşlama ve fırında pişirme yöntemleri kullanılmalı; kızartmadan kaçınılmalıdır.
-Besin hazırlama sırasında yağ olarak az miktarda zeytinyağı ve tereyağı tercih edilebilir.
Herkese hastalıktan uzak, sağlıklı günler dilerim!
